تعیین خوانده در دادخواست یکی از مهمترین و حساسترین امور در تنظیم دادخواست است.
تضییع یا انکار حق خواهان، اگرچه لازمه صدور حکم به نفع او می باشد، اما کافی نیست چرا که دادگاه در صورتی می تواند حکم به نفع خواهان صادر نماید که احراز کند حق مزبور توسط شخصی تضییع یا انکار گردیده که در دادخواست به عنوان خوانده معرفی شده است.
اگر دادگاه در ابتدا تشخیص دهد حق ادعایی خواهان علیه خوانده نیست، قرار رد دعوا صادر و از رسیدگی به ماهیت دعوا خودداری می نماید.
این نوشته را از دست ندهید: دادخواست چیست؟
شخصی که به عنوان خوانده طرف دعوا قرار می گیرد:
نه تنها باید با توجه به رابطه حقوقی که بر مبنای عمل حقوقی ( برای مثال عقد و ایقاع) و یا واقعه حقوقی ( برای مثال غصب، اتلاف و تسبیب ) یا قانون (ماده ۵۸۹ قانون مدنی) به وجود آمده، مکلف به ادا یا شناسایی حق خواهان باشد بلکه باید با توجه به مقررات، تکلیف و توان قانونی این امر را نیز داشته باشد.
به طور مثال:
الف به موجب قراردادی عادی خودرویی را به ب واگذار نموده است که خود با قرارداد عادی از جیم خریداری نموده اما هنوز سند رسمی آن به نام ج می باشد.
چنانچه ب در دادخواست دعوای الزام به انجام تشریفات تنظیم سندرسمی، الف را به عنوان خوانده معرفی کند دادگاه به علت عدم توجه دعوا به الف قرار رد دعوا صادر می کند.
چرا که الف تکلیف و توان قانونی تنظیم سند به نام ب را ندارد اگرچه بر اساس رابطه حقوقی که بر مبنای عقد مزبور به وجود آمده در برابر ب متعهد است.
بنابراین:
در دعاوی غیر قابل تجزیه نیز تمامی اشخاصی که حق ادعایی علیه آنها می باشد باید خوانده قرار گیرند در غیر این صورت دعوا مسموع نمی باشد.
به طور مثال:
چنانچه دعوای اعلام مجعولیت سندی اقامه شود که اشخاص متعددی آن را امضا نموده اند تمامی آنها باید خوانده قرار گیرند مگر اینکه مجعولیت ادعایی مربوط به قسمت قابل تجزیه ای باشد که تنها یک امضا کننده یا بعضی از آنها را دربرگیرد.
علاوه بر موارد فوق:
خوانده در زمان تقدیم دادخواست باید در قید حیات باشد در غیر اینصورت قرار عدم استماع دعوا صادر میشود.