معنای لغوی و اصطلاحی عقد:
عقد در لغت به معنای گره زدن و محکم بستن چیزی است و در معنای اصطلاحی عبارت است از: توافق بین دو یا چند شخص بر انجام امری.
تعریف عقد در قانون:
ماده 183 قانون مدنی در تعریف عقد بیان می دارد: عقد عبارت است از این که دو یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن ها باشد.
کاربرد واژه عقد:
این واژه در فقه و قانون مدنی بسیار به کار رفته است و در جایی استفاده می شود که عقد مشخصی از سوی قانون گذار تعریف شده و شرایط مربوط به آن عقد در قانون آمده باشد.
عقودی که در قانون مدنی به آنها اشاره شده است عبارتند از:
بیع، اجاره، رهن، امانت، نکاح، قرض، وصیت، عاریه، شرکت، وقف، وکالت، جعاله، مزارعه، مساقات، سلف، سلم و مضاربه.
این نوشته را از دست ندهید: قراردادهای معین و نامعین
بنابراین عقد:
- اولاً بر توافق حداقل دو نفر اطلاق می گردد.
- ثانیاً موضوع عقد ایفای یک یا چند تعهد است.
- ثالثاً دلالت بر تراضی و قبولی اطراف قرارداد بر این عقد می نماید.
علاوه بر استفاده از عنوان عقد در بخش عقود معین مندرج در قانون مدنی، از عنوان عقد در عقود بانکی نیز استفاده شده. قانون گذار در قانون امور بانکداری درست همانند عقود مندرج در قانون مدنی شرایط کلیه عقود را بیان کرده و به آثار آن پرداخته است.
عقودی که در قانون امور بانکداری به آنها اشاره شده است عبارتند از:
قرض الحسنه، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، مضاربه، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات و تاسیسات، سلف، فروش اقساطی- مسکن، اجاره به شرط تملیک، استصناع، مرابحه، خرید دین و …
توجه:
در قراردادهای تجاری جاری بین اشخاص حقیقی و حقوقی حتی اگر قراردادی در قالب یکی از عقود معین نگارش شود از کلمه عقد استفاده نمی شود. این بدان معنا نیست که استفاده از کلمه « عقد » خدشه ای به قراردادهای تنظیمی بین طرف های قراردادی ایجاد می کند. بلکه صرفاً به این دلیل است که استفاده از این کلمه بین اشخاص حقیقی یا حقوقی تاجر عرفا رایج نیست. البته ترکیب عناوین عقود معین با پسوند « نامه » اصطلاحات جدیدی را برای عنوان دهی قراردادها ایجاد نموده است که اتفاقاً رواج بسیار دارند. مانند مبایعه نامه، وکالت نامه، هبه نامه، شرکت نامه، صلح نامه، ضمانت نامه و اجاره نامه.
این نوشته را از دست ندهید: انواع عقود و تعریف آن