مهریه چیست؟
مهریه عبارت است از مال معینی که دارای ارزش مالی بوده و ضمن عقد نکاح (ازدواج) از سوی زوج (مرد) به زوجه (زن) تملیک و داده میشود و زوج ملزم به پرداخت آن است.
ماده 1078 قانون مدنی:
هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهریه قرار داد.
مهریه گاهی ممکن است به جای مال، انجام کاری به نفع زن باشد مانند تعهد مرد به سرودن یک ترانه برای زن. در ازدواج دائم تعیین مهریه در زمان عقد ضروری و اجباری نیست و ممکن است شرط به عدم تعیین مهریه شود.
بنابراین:
ازدواج دایم حتی بدون تعیین مهریه، هم قانوناً و هم شرعاً صحیح است و زوجیت واقع می شود.
توجه داشته باشید:
در ازدواج موقت (صیغه) تعیین مهریه شرط صحت عقد و جز ارکان اساسی آن محسوب می شود والا عقد باطل است.
میزان مهریه
تعیین میزان مهریه سقفی ندارد و طرفین می توانند از یک ریال تا هر میزان سکه یا وجه مالی یا کاری را بعنوان مهریه و به نفع زن در سند ازدواج درج کنند. معمولاً چیزی که بعنوان مهریه تعیین می شود یک مال یا کار با ارزشی است که زن می تواند از منافع آن استفاده کند. پس قرار دادن یک چیز بی ارزش که قابلیت معامله و داد و ستد را ندارد نمی تواند به عنوان مهریه قرار بگیرد مانند: دست و پای شوهر یا یک کیسه پوست پیاز.
بنابراین:
چیزی که مالیت ندارد و در بازار قابل خرید و فروش نیست را نمی توان به عنوان مهریه قرار داد.
حل یک باور اشتباه
این موضوع که مهریه نمی تواند بیش از ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی باشد یک باور اشتباه بوده و امروزه هم مثل گذشته هیچ محدودیتی برای تعیین میزان مهریه وجود ندارد.
موضوع ۱۱۰ عدد سکه از ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ نشات گرفته و بسیاری از افراد جامعه که اطلاعات حقوقی آنها کافی نیست دچار شک و شبهه و برداشت ناصحیح از این قانون شده و فکر می کنند سقف نهایی مهریه ۱۱۰ عدد سکه است.
ماده 22 قانون حمایت خانواده:
هرگاه مهریه در زمان عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.
معنی و مفهوم ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده
معنی و مفهوم این ماده آن است که اگر مهریه زنی تا ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد و مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، به تقاضای زن تا زمان پرداخت مهریه یا صدور حکم مبنی بر اعسار و عدم توانایی در پرداخت مهریه حبس می گردد.
این نوشته را از دست ندهید: اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج (مرد)
اما اگر مهریه زن بیش از ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی باشد برای وصول مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه یا معادل آن نمی تواند تقاضای حبس مرد را نماید بلکه باید توانایی مالی مرد بر پرداخت را ثابت کند و اگر نتواند مال معینی از مرد مانند حساب بانکی، حساب بورسی، ماشین، ملک و … بیابد الباقی مهریه بلاوصول باقی می ماند.
البته هر گاه مالی از مرد شناسایی شود با معرفی زن قابل توقیف است تا اینکه تمام مهریه قانونی زن حتی اگر بیش از ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی باشد، به طور کامل پرداخت شود.
نحوه مطالبه مهریه
همین که عقد واقع شود زن مالک مهرالمسمی یعنی مهریه ای که در عقدنامه ثبت شده است می شود و مرد وظیفه دارد مهریه همسرش را بپردازد.
اگر مهریه زن عندالمطالبه باشد و مرد نخواهد مهریه زن را بپردازد زن می بایست از طریق اجرای ثبت و سپس دادگاه خانواده برای وصول مهریه اقدام کند.
این نوشته را از دست ندهید: انواع مهریه/ شرایط و زمان پرداخت آن
مطابق با بخشنامه ناظر به اجرای بند ب ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنجم توسعه کلیه دادگاه های ایران از پذیرش دادخواست مهریه در ابتدا بدون مراجعه قبلی به اداره ثبت منع شده اند بنابراین با توجه به قانون جدید گام های وصول مهریه به ترتیب زیر می باشد:
گام اول: مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد ازدواج در آنجا ثبت رسمی شده و درخواست صدور اجرایی برای هر مقدار مهریه.
گام دوم: مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه) و پیگیری پرونده.
در این مرحله می توان زوج را ممنوع الخروج کرد و اموالش را توقیف نمود تا جهت وصول مهریه به مزایده گذاشته شود و چنانچه مالی نداشته باشد به درخواست زوجه یا وکیل او گواهی مبنی بر مراجعه به دادگاه صادر می شود.
گام سوم: مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و ثبت دادخواست مطالبه مهریه برای ارجاع به دادگاه خانواده.
در این مرحله چنانچه مرد از پرداخت مهریه امتناع نماید به تقاضای زن حبس می شود مگر آنکه حکم قطعی مبنی بر اعسار و عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه صادر گردد.
توصیه وکیل: وضع قوانین و بخشنامه های جدید در خصوص مطالبه مهریه، مراحل وصول مهریه خاصه در شهرهای بزرگی مثل تهران را دشوارتر از پیش نموده است. بنابراین شرط رسیدن به نتیجه مطلوب، پیگیری مداوم و آگاهی کامل نسبت به قوانین و مقررات مربوط به اجرای ثبت و اجرای احکام مدنی می باشد لذا توصیه می گردد حتماً برای وصول مهریه از تجارب وکیل دادگستری بهره مند شوید.